Lectoraat Participatie Zorg en Ondersteuning
Iedereen heeft het recht om zich te ontplooien en volwaardig mee te doen in de samenleving. Dat geldt ook voor mensen met een beperking. Het lectoraat onderzoekt hoe professionele ondersteuning bij kwaliteit van leven en sociale inclusie het beste vorm en inhoud kan krijgen.
Onderzoekslijnen binnen het lectoraat
Deze onderzoekslijn richt zich op wat nodig is om zorgzame buurten te ontwikkelen en in stand te houden. Het gaat hierbij om het eigen initiatief van mensen onder elkaar en de rol die professionals hierbij kunnen spelen. Ons onderzoek heeft als speerpunten:
- De samenwerking tussen professionals en inwoners op het gebied van gemeenschapsvorming, sociaal functioneren en gezondheid.
- De kwaliteit van informele inzet.
- De sociale inclusie van mensen in kwetsbare situaties. In het bijzonder richten we ons hierbij op mensen met dementie, mensen met een verstandelijke beperking en mensen met psychische problematiek, en hun netwerken.
Projecten
- GezondMeNu onderzoekt hoe vanuit bewonersperspectief te kijken naar ‘wat werkt’ als het gaat om activiteiten die goed zijn voor de gezondheid en welzijn van bewoners.
- Naar een integrale benadering van dementie onderzoekt hoe mensen met dementie en hun naasten optimaal ondersteund kunnen worden bij hun alledaagse leven.
- Met het Oog op Inclusie onderzoekt hoe sociaal werkers de sociale inclusie van mensen met een verstandelijke beperking kunnen ondersteunen.
Ervaringskennis vormt een belangrijke basis voor het sociaal werk en andere mensgerichte beroepen.
In deze onderzoekslijn kijken we hoe ervaringskennis ontwikkeld en benut kan worden. We onderzoeken hoe ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid geïntegreerd kunnen worden in opleidingen en de beroepspraktijk.
Het onderzoek strekt zich ook uit naar de methoden om de ervaringen van burgers op een effectieve manier te onderzoeken en om te zetten in bruikbare ervaringskennis voor praktijk, onderwijs, beleid en wetenschap. We gebruiken hiervoor participatieve vormen van cocreatief actie- en ontwerponderzoek, zoals het model van de Ontwikkelwerkplaats.
Projecten
- Ervaringskennis in het hoger onderwijs is een Europees project waarmee sociaal werk en verpleegkunde een raamwerk wordt aangeboden om ervaringskennis en ervaringsleren te integreren in de opleidingen.
- Inclusief Samenwerken in de Zorg richt zich op manieren om een gelijkwaardige samenwerking tot stand te brengen tussen mensen met een verstandelijke beperking, begeleiders en belangrijke anderen.
Aan veel psychosociale problematiek liggen traumatische ervaringen ten grondslag. In deze onderzoekslijn verzamelen we kennis over de impact van deze ervaringen en hoe veerkracht en herstel bevorderd kunnen worden. Een trauma-sensitieve aanpak omvat het zich bewust zijn van de mogelijke gevolgen van traumatische ervaringen, het relationeel aansluiten bij de gevoeligheid die deze ervaringen met zich meebrengt, betekenisgeving aan ervaringen, en methoden om veerkracht en herstel te bevorderen.
Projecten
- Youth Gems is een internationaal onderzoek naar vroegdetectie en interventies om het welzijn te bevorderen van jongeren met traumatische ervaringen die kampen met psychische problemen.
- Onderzoek naar toepassingen van Steunend Relationeel Handelen. SRH is een veelgebruikte methodiek om op relationele wijze zorg en ondersteuning te bieden. We doen onderzoek naar toepassingen in allerlei sectoren
Gemengd wonen: lessen uit de praktijk
Wat leren we van vijf Utrechtse projecten voor gemengd wonen? Dit onderzoek laat zien dat bewoners meestal tevreden zijn, ongeacht hun achtergrond.
Met de wijk Wijzer
Vanuit het onderwijsprogramma HU GEZOND&WEL Wijzer gaan studenten uit het gezondheids- en welzijnsdomein met partners uit de wijk samen proactief in gesprek met bewoners en krijgen zo een beeld van hun vragen, wensen en behoeften om gezond en gelukkig te kunnen leven in hun eigen omgeving.
Publicaties
- Van levenservaring naar ervaringsdeskundigheid. Didactiekboek
- Alledaagse ervaringen van mensen die leven met dementie of een milde cognitieve beperking: een overzichtsstudie
- Een beschermd thuis begint bij ons allemaal! Verslag strategiesessie van beschermd wonen naar een beschermd thuis: 8 jaar later
Onderwijs
Het lectoraat is nauw verbonden met het onderwijs rond sociaal werk. We dragen bij aan de ontwikkeling van de bachelor Social Work en de master Community Development. Ook zijn docent-onderzoekers betrokken bij leerwerkplaatsen, leerteams en onderwijsprogramma’s rond geestelijke gezondheidszorg, verstandelijke gehandicaptenzorg en informele zorg.
“De opdracht voor sociaal werkers: stel mensen in staat zelf keuzes te maken, schep mogelijkheden om competenties te ontwikkelen en van waarde te kunnen zijn en zorg voor verbinding.”
Prof dr. Jean Pierre Wilken in zijn bijzondere openbare les (2018)
Samenwerking
Het lectoraat werkt samen met tientallen organisaties in het sociaal domein en zorgdomein, zowel regionaal, landelijk als internationaal. In de regio is zij aangesloten bij het Kennisplatform Utrecht Sociaal. Landelijk maakt zij o.a. deel uit van het Onderzoekersplatform Disability Studies, Inclusie en Belonging. Internationaal is zij o.a. aangesloten bij het CARPE Network, PowerUs en de European Social Work Research Association.
Onze lectoren en onderzoekers
